Stretchen is de vijand

Waarom is stretchen de vijand?

De waarheid achter passief stretchen

Ben jij na een bezoekje aan de huisarts of behandelaar weleens naar huis gestuurd met het advies om te gaan stretchen en voel je dat het je niet van je klacht afhelpt? Dat kan kloppen! Lees verder als je wilt weten waarom het je in de meeste gevallen niet verder helpt. 

Dat klinkt misschien als een verrassing, want het advies om te gaan stretchen voor of na het sporten wordt heel vaak gegeven. Het lijkt wel een universeel advies. Maar is het eigenlijk wel zo effectief, of lossen we een symptoom tijdelijk op zonder de onderliggende oorzaak aan te pakken?

In deze blog kijken we naar de redenen waarom passief stretchen volgens ons meer kwaad dan goed doet, en hoe we met een bredere blik naar het lichaam moeten kijken om echte klachten te verhelpen.

Waarom wij denken dat je stretchen meestal achterwege kan laten

Wat is stijfheid?

Het gevoel van stijve spieren geeft jou het gevoel dat stretchen je verder zou kunnen helpen, een stijve spier voelt kort en als je dit verlengd door middel van stretchen verminder je de stijfheid, toch? Dit is niet helemaal waar. 

Stijfheid is een gevoel, een signaal van het lichaam dat je actie moet ondernemen omdat er iets niet helemaal lekker loopt. Het is een signaal van kwetsbaarheid. Jouw brein stuurt jouw lichaam aan en een grote taak in aansturing is om jouw gewrichten veilig te houden. Als bepaalde structuren op dat moment niet goed samenwerken, dan wil jouw brein je behoeden voor een rampscenario en krijgen je spieren in dat gebied het signaal om te verstijven. Want als je stijve spieren hebt, kan je het gewricht minder goed bewegen. 

Wat is passief stretchen en waarom maakt het je situatie alleen maar slechter?

Passief stretchen betekent dat je een spier in een uitgerekte positie houdt zonder dat de spier zelf actief meewerkt. 

Wat doet passief stretchen met je lichaam?

• Spieren: Je verlengt tijdelijk de spiervezels, maar zonder actieve aanspanning. Hierdoor kan de spier op korte termijn minder spanning voelen, maar dit leidt niet tot betere controle of kracht.
• Pezen: Pezen hebben een beperkte rekbaarheid. Langdurig passief stretchen kan de pezen juist verzwakken, wat het risico op overbelasting en blessures verhoogt.
• Ligamenten: Dit zijn de banden die gewrichten stabiliseren. Overmatige passieve rek op ligamenten kan leiden tot instabiliteit, wat bewegingspatronen verslechtert en de kans op blessures vergroot.

Hoewel passief stretchen tijdelijk verlichting kan geven, lost het de oorzaak van stijfheid niet op. Sterker nog, het kan je spieren en gewrichten zwakker maken in plaats van sterker.

Het belang van een goed functionerend lichaam

Als postuur- en beweegprofessionals kijken we altijd naar het lichaam als geheel. Hoe je staat, loopt, rent, beweegt, verraden altijd waar het lichaam compenseert. Het skelet wordt gedragen door een net van bindweefsel en is ontworpen om zich staande te houden tegen de zwaartekracht, maar door moderne leefomstandigheden zoals stress, slechte voeding en chronische beweegarmoede, verliezen deze belangrijke factoren die ons postuur dragen hun kracht.

In plaats van alleen maar te stretchen, moeten we kijken naar hoe het lichaam zich beweegt en waar de aandachtspunten liggen. Het verlies van kracht en flexibiliteit in de spieren kan leiden tot het onvermogen om goed te bewegen, wat vaak resulteert in blessures.

Op de afbeelding iemand die al langere tijd klachten had. Deze dame was niet geholpen door enkel het stretchen van bijvoorbeeld haar quadratus lumborum.

De slechte invloed van statisch stretchen op spieren

Het idee dat een spier die "vastzit" eenvoudig op lengte moet worden gebracht door stretching, is een misverstand. In werkelijkheid kan het rekken van een gespannen spier zonder de onderliggende oorzaak aan te pakken de spier zwakker maken. Dit gebeurt omdat het bindweefsel (fascia) rondom de spier niet goed gehydrateerd is. Fascia speelt een cruciale rol in hoe het lichaam beweegt en zich aanpast. Wanneer dit slecht gehydrateerd is door bijvoorbeeld langdurige inactiviteit of druk, kan het niet goed meebewegen met de spier. Dit maakt de situatie vaak erger.

Hydratatie van het bindweefsel. De oplossing voor spierstijfheid?

Een van de belangrijkste oorzaken van spierstijfheid is slecht gehydrateerd bindweefsel. Wanneer we spieren en fascia niet actief gebruiken, droogt het weefsel uit, waardoor het moeilijk wordt om bewegingen goed uit te voeren. Dit probleem kan niet worden opgelost door passief stretchen, het weefsel kan zelfs nog verder uitdrogen. De echte oplossing ligt in het verbeteren van de doorbloeding en hydratatie van het bindweefsel door actieve bewegingen en gerichte oefeningen.

Wat is bindweefsel / fascia?

Bindweefsel zit als een soort net verweven in ons hele lichaam. Het verbindt echt alles met elkaar. Zie de afbeelding onderaan de pagina.

Vergelijk het met een te strakke broek of shirt waar weinig stretch in zit. Dan kan je niet zo makkelijk bewegen als wanneer je die fijne sportbroek aan hebt toch?

Stel je nu eens voor dat jouw spieren die strakke broek, of dat strakke shirt aanheeft waarbij de stof niet lekker mee stretcht als je wilt bewegen? Dan begrijp je wel dat je bij bepaalde bewegingen het idee hebt dat je vast loopt en het gevoel hebt dat je ergens doorheen moet werken.

Wist je dat bindweefsel een essentiële rol speelt in het functioneren van motor units?
Bindweefsel geeft niet alleen structuur aan spieren, maar zorgt ook voor krachtoverdracht en stabiliteit tijdens bewegingen. Wanneer bindweefsel niet goed gehydrateerd of verzorgd is, kan dit de werking van motor units beïnvloeden, wat leidt tot minder efficiënte spieractivatie en bewegingsbeperkingen.

Passief stretchen zonder aandacht voor actieve spiercontrole en bindweefsel gezondheid kan daarom contraproductief zijn. In plaats van kracht en functie te verbeteren, kan het juist leiden tot zwakkere spieren en verminderde stabiliteit.

Het onderhouden van gezond bindweefsel door gerichte krachttraining, voldoende hydratatie en functionele bewegingen is cruciaal om motor units optimaal te laten werken en blessures te voorkomen.

Fascia - Functional back line - Motor unit